شاید تا چند دهه پیش اهمیت کارتهای اعتباری و الکترونیک چندان قابلتوجه نبود اما این روزها، اغلب خریدها و نقل و انتقالات مالی بهواسطه سیستم الکترونیک، مجازی و بدون پرداخت وجوه نقدی صورت میگیرد. در این شرایط سیستمهای پرداخت الکترونیک و کارتهای اعتباری، در رقابت با یکدیگر تلاش دارند تعداد متقاضیان خود را افزایش دهند.
سیستم مستر کارت، حاصل تلاش یک شرکت چندملیتی گسترده است که در مقایسه با رقبای متعددش، موفقتر و جهانشمولتر به نظر میرسد. اگرچه زادگاه اصلی این شرکت در نیویورک قرار دارد اما توسعه این شبکه در اقصی نقاط دنیا نشان میدهد برخورداری از سیستم مستر کارت تا چه حد در زیرساختهای اقتصادی کشورهای مختلف اثرگذار بوده است.
کفه ترازو به نفع مزایا پایین است
مستر کارت مزایا و معایبی دارد که پرشمارند اما در یک جمعبندی کلی مزایای برخورداری از مستر کارت بیش از معایب آن به نظر میرسد.
مزایا: یکی از بزرگترین مزایای مستر کارت، سهولت در انواع خرید، تجارت در سطح بین منطقهای و اطمینان از انتقال وجوه در سریعترین زمان ممکن است. درواقع میتوان مستر کارت را بهعنوان یکی از بزرگترین یاران کمکی سفر (بهویژه سفرهای تجاری) ارزیابی کرد. برتری مستر کارت نسبت به چکهای قابلانتقال نیز از مواردی است که برای تاجران و صادرکنندگان اهمیت بسزایی دارد.
این مسئله بهخصوص در مواردی که نیاز به تبادل ارز و اطمینان از شبکه انتقال حس میشود، اهمیتی دوچندان پیدا میکند. کاهش مبادله پولهای کاغذی، توسعه شبکه خرید آنلاین و غیرحضوری در سطح بینالملل و صرفهجویی در زمان از مهمترین محاسن استفاده از مستر کارت محسوب میشود. کاهش احتمال سرقت و دزدی نکته مهم دیگری است که استفاده از مستر کارت را برای بسیاری از افراد جذاب میکند.
معایب: یکی از بزرگترین ایراداتی که به اغلب کارتهای اعتباری وارد است، سیستم مدیریت بودجه است. درواقع بسیاری از دارندگان چنین کارتهایی پیش از آنکه با اصول مدیریت هزینه و کنترل استفاده از کارت آشنا باشند، اقدام به نقل و انتقالات کلان مالی کرده و درنتیجه بهسرعت با مشکل مواجه میشوند؛ بنابراین بسیار مهم است که افراد با قوانین هزینه شارژ و سقف توانایی خرید اعتباری آشنا شده و سپس اقدام به استفاده از این کارتها کنند. مشکل دیگر، عدم تطابق نرخ بهره کارتهای اعتباری با ذهنیت افراد است. در اکثر موارد نرخ بهره این کارتها در بالاترین حد ممکن قرار دارد.
تأثیر مستر کارت بر اقتصاد
استفاده از مستر کارت در اغلب کشورهای توسعهیافته کاملاً عادی است. درعینحال بسیاری از کشورهای درحالتوسعه و خاورمیانه نیز در حال استفاده از مستر کارت هستند اما سؤال اینجاست که آیا واقعاً بین استفاده از این قبیل سیستمها و توسعه اقتصادی رابطهای وجود دارد؟
هدریک وانگ یو، کارشناس و مدرس امور اقتصادی معتقد است چنین ارتباطی وجود دارد. کشورهای فقیر و کمتر توسعهیافته اغلب با تکیهبر سیستمهای سنتی و اصول اولیه اقتصادی فعالیت میکنند و درنتیجه از سرعت روزافزون رشد اقتصادی سایر کشورها باز میمانند. اصلاحات ساختاری در سیستم بانکی و نقل و انتقالات یکی از روشهای مناسب برای تحول در بخش اقتصادی هر کشور محسوب میشود.
آسیا و آفریقا و تحولات پیش رو
بر اساس گزارش نشریه اکونومیست، در حوزه آسیا، سئول، هنگکنگ و کوالالامپور، بالاترین نرخ استفاده از مستر کارت را به خود اختصاص دادهاند. این مسئله با در نظر گرفتن سفرهای متعدد تجاری و پربازدید بودن این شهرها از سوی تاجران بینالمللی چندان تعجببرانگیز نیست؛ اما نکته جالب، تلاش دولت تایلند برای توسعه استفاده از مستر کارت است. این اتفاق شاید به سبب حجم بالای ورود گردشگر به این کشور و نیاز به استفاده از سیستم مالی مدرنتر باشد.
برایان کین، تحلیلگر ارشد دویچهبانک پیشبینی میکند بهزودی در کل آسیا کیفهای الکترونیک بیش از وجوه نقد کاربردی خواهند بود و کشورهای آسیایی پتانسیل خوبی برای رشد اقتصادی خواهند داشت. آمارهای جهانی نیز این پیشبینی را تا حدودی تائید میکنند. طبق آمارها، در نیمه دوم سال ۲۰۱۴ متوسط نرخ استفاده از مستر کارت در بخش آسیا و اقیانوسیه ۶۶ درصد بود که این نرخ در ماههای ابتدایی سال ۲۰۱۵ به رقم حدود ۶۸ درصد نیز رسیده است. سهم کشورهای فیلیپین با ۸۱ درصد، سنگاپور با ۶۵ درصد و ویتنام با ۸۱ درصد قابلتوجه است.
هند یکی از کشورهایی است که مدتی است برای توسعه بهرهبرداری از سیستم کارتهای اعتباری تلاش میکند. این در شرایطی است که در حال حاضر نزدیک به ۹۰ درصد از نقل و انتقالات در هند از طریق وجوه نقد صورت میگیرد و به عقیده بسیاری از کارشناسان، همین مسئله بر روند توسعه اقتصادی هند تأثیر منفی میگذارد.
بر اساس آمارها، غنا، زامبیا و آنگولا به ترتیب بالاترین پتانسیل را برای رشد و توسعه بهرهبرداری از مستر کارت به خود اختصاص دادهاند. بر همین اساس است که بنا بر گزارش وبسایت رسمی مستر کارت، در طول پنج سال گذشته برنامههای ویژهای برای توسعه مستر کارت در کشورهای آفریقایی ترتیب داده شده است.
منبع: فرصت امروز